Chất đóng rắn epoxy (hardener) là một thành phần quan trọng trong hệ thống sơn hoặc vật liệu epoxy hai thành phần. Nó hoạt động như một chất xúc tác, kích hoạt phản ứng hóa học với nhựa epoxy (resin) để tạo ra một mạng lưới polymer ba chiều, mang lại độ cứng, độ bền, và khả năng chống chịu vượt trội. Phản ứng này, gọi là quá trình trùng hợp, chuyển epoxy từ trạng thái lỏng sang trạng thái rắn, tạo ra lớp phủ bền chắc, chống ăn mòn, chống hóa chất, và có độ bám dính cao.
Chất đóng rắn thường được trộn với nhựa epoxy theo tỷ lệ cụ thể (ví dụ: 2:1 hoặc 4:1) tùy thuộc vào công thức của nhà sản xuất. Tỷ lệ này cần được tuân thủ nghiêm ngặt để đảm bảo hiệu suất tối ưu. Một số đặc điểm nổi bật của chất đóng rắn epoxy bao gồm:
Tăng độ cứng và độ bền cơ học cho màng sơn.
Cải thiện khả năng chống mài mòn, hóa chất, và nhiệt độ.
Tạo độ bóng, độ mịn, và độ bám dính trên bề mặt.
Chất đóng rắn epoxy được phân loại dựa trên thành phần hóa học và ứng dụng cụ thể. Dưới đây là các loại phổ biến:
Polyamine:
Là chất đóng rắn phổ biến nhất, được sử dụng trong sơn epoxy khô ở nhiệt độ phòng.
Đặc điểm: Đóng rắn nhanh (1-3 giờ ở 15-25°C), độ bền cơ lý cao, nhưng dễ hút ẩm và có thể độc nếu không được xử lý đúng cách.
Ứng dụng: Sơn sàn công nghiệp, sơn chống ăn mòn, keo dán.
Polyamide:
Mang lại độ dẻo dai, chống ăn mòn tốt, và ít nhạy cảm với độ ẩm hơn polyamine.
Đặc điểm: Thời gian đóng rắn chậm hơn, tạo màng sơn bóng, bền với môi trường khắc nghiệt.
Ứng dụng: Sơn tàu biển, sơn lót giàu kẽm, lớp phủ cho bể chứa hóa chất.
Amine Adduct:
Là biến thể cải tiến của polyamine, giảm độ nhớt và khả năng hút ẩm.
Đặc điểm: Phù hợp cho thi công ở môi trường ẩm, độ bền cơ lý cao, ít độc hơn polyamine.
Ứng dụng: Sơn sàn tự san phẳng, sơn epoxy gốc nước.
Anhydride:
Yêu cầu gia nhiệt để kích hoạt phản ứng, thường dùng trong ứng dụng công nghiệp đặc biệt.
Đặc điểm: Độ co ngót thấp, cách điện tốt, phù hợp với môi trường nhiệt độ cao.
Ứng dụng: Sơn cách điện, vật liệu composite.
Cycloaliphatic Amine:
Là amine biến tính, có khả năng kháng hóa chất và UV tốt.
Đặc điểm: Thường cần gia nhiệt hoặc xúc tác, phù hợp với sơn không dung môi.
Ứng dụng: Sơn sàn công nghiệp, sơn tự san phẳng.
Sơn epoxy được chia thành nhiều loại dựa trên thành phần, đặc tính, và ứng dụng. Dưới đây là các loại epoxy phổ biến trong ngành sơn:
Sơn Epoxy Gốc Dầu (Dung Môi):
Thành phần: Nhựa epoxy, dung môi hữu cơ, chất đóng rắn polyamide hoặc polyamine.
Đặc điểm: Độ bền cao, chống ăn mòn tốt, khô nhanh, nhưng có mùi dung môi mạnh.
Ứng dụng: Sơn sàn nhà xưởng, sơn kim loại, sơn tàu biển, bể chứa hóa chất.
Nhược điểm: Hàm lượng VOC cao, cần thông gió tốt khi thi công.
Sơn Epoxy Gốc Nước:
Thành phần: Nhựa epoxy hòa tan trong nước, chất đóng rắn amine adduct, ít hoặc không chứa dung môi.
Đặc điểm: Thân thiện với môi trường, không mùi, dễ thi công ở không gian kín, chống mài mòn và hóa chất tốt.
Ứng dụng: Sơn sàn bệnh viện, phòng sạch, nhà xưởng thực phẩm, phòng thí nghiệm.
Nhược điểm: Độ bền cơ học thấp hơn so với epoxy gốc dầu.
Sơn Epoxy Tự San Phẳng:
Thành phần: Nhựa epoxy không dung môi, chất đóng rắn amine adduct hoặc cycloaliphatic amine.
Đặc điểm: Tạo bề mặt phẳng mịn, chịu tải trọng cao, đạt tiêu chuẩn GMP cho phòng sạch.
Ứng dụng: Sàn nhà xưởng dược phẩm, thực phẩm, y tế, phòng thí nghiệm.
Nhược điểm: Chi phí cao, yêu cầu bề mặt nền phẳng tuyệt đối.
Sơn Epoxy Chống Tĩnh Điện:
Thành phần: Nhựa epoxy kết hợp than hoạt tính và hệ thống dây dẫn đồng nối đất.
Đặc điểm: Kiểm soát tĩnh điện, ngăn tia lửa, đạt tiêu chuẩn ESD và JIS.
Ứng dụng: Phòng máy chủ, nhà xưởng điện tử, kho chứa chất dễ cháy.
Nhược điểm: Cần kỹ thuật thi công phức tạp.
Sơn Epoxy Chống Axit/Hóa Chất:
Thành phần: Nhựa epoxy Novolac hoặc Bisphenol F, chất đóng rắn polyamide hoặc amine adduct.
Đặc điểm: Kháng axit, kiềm, và hóa chất ăn mòn, độ bền cao trong môi trường khắc nghiệt.
Ứng dụng: Nhà máy hóa chất, bể xử lý nước thải, phòng thí nghiệm.
Nhược điểm: Giá thành cao, cần bảo hộ kỹ khi thi công.
Sơn Epoxy 1 Thành Phần:
Thành phần: Nhựa epoxy ester, bột màu, không cần chất đóng rắn.
Đặc điểm: Khô tự nhiên hoặc sấy nóng, dễ thi công, nhưng độ bền thấp hơn epoxy 2 thành phần.
Ứng dụng: Sơn chống rỉ cho kim loại, sơn trang trí.
Nhược điểm: Không phù hợp cho môi trường chịu tải trọng nặng hoặc hóa chất.
Công ty Cổ phần Hóa chất và Vật liệu xây dựng CMSC (https://cmsc.vn/hoa-chat-nganh-son) là một trong những nhà cung cấp uy tín các sản phẩm hóa chất ngành sơn, bao gồm nhựa epoxy, chất đóng rắn, và sơn epoxy chất lượng cao.